Het vraagstuk
Door de toename in kartonafval raken de papiercontainers in Amsterdam steeds sneller vol. Één van de redenen is dat kartonnen dozen vaak zeer groot zijn. Overvolle (of verstopte) containers leiden ertoe dat bewoners hun afval er soms naast zetten. Het resultaat is frustratie, zwerfafval en een lelijk straatbeeld. Ook kost het de gemeente veel extra tijd en geld. Om die reden klopte gemeente Amsterdam bij WeLLDesign aan met de vraag of wij oplossingen voor dit probleem konden verzinnen.
De ideeën die hieronder gepresenteerd worden, worden op dit moment in overweging genomen door de gemeente Amsterdam.
Onze aanpak
Om het probleem scherp te krijgen hebben we alle stakeholders geïnterviewd: van de beheerders van het wagenpark tot aan de bewoners, en van container ‘adoptanten’ tot aan beleidsmakers van de gemeente. Dit leidde tot een oorzaken en gevolgen diagram, waarin alle factoren en consequenties duidelijk in beeld zijn gebracht. Met dit als basis hebben we een brainstorm met ons team georganiseerd. Van de ideeën die hieruit kwamen hebben we gezamenlijk met de gemeente een selectie gemaakt, en deze hebben we uitgewerkt tot daadwerkelijke concepten.
Aanpassingen aan de container
Naar aanleiding van interviews die we met bewoners en medewerkers van de gemeente hielden, kwamen we tot de conclusie dat het ontwerp van de containerhuisjes suboptimaal is. Een logische denkrichting was dus om oplossing voor het probleem in de containerhuisjes te zoeken. De focus hierbij lag op het doen van een aanpassing aan de huidige containerhuisjes zodat de oplossing al op korte termijn, en zonder al te grote investering, zou kunnen werken.
Technische oplossingen
1. Stroomlijnen
Tijdens het inspecteren van de containerhuisjes ontdekten we dat er veel randjes in zaten die haaks op de valrichting staan. Het vermoeden is dat karton daar bij het ingooien regelmatig tegenaan blijft steken en zo een stremming veroorzaakt.
Door elementen toe te voegen die de stroomlijning verbeteren, wordt dit probleem (deels) opgelost. Het is een relatief simpele aanpassing, omdat het een toevoeging is die in bestaande containerhuisjes geplaatst wordt. Bijvoorbeeld door een RVS gezette platen of 3D-geprinte conische vormen. Vermoedelijk wordt het aantal stremmingen hiermee flink vermindert.
2. Voetpedaal
Op dit moment is het als bewoner lastig om een opstopping in de container op te lossen: de meeste mensen willen tenslotte niet met hun arm de container in reiken. Echter is het doorduwen van karton bij een opstopping wél een bewezen principe. Met die reden is een concept met een voetpedaal bedacht. De beweging die met de voet wordt gemaakt wordt mechanisch omgezet in een duwbeweging waardoor het karton samengedrukt wordt. Hierdoor zal het karton bij een opstopping in veel gevallen alsnog naar beneden vallen. Dit concept zorgt ervoor dat het heel gemakkelijk wordt om als bewoner het karton verder door te duwen, zonder met je hand in de container te hoeven reiken.
3. Ingooirichting veranderen
Een van de redenen van de stremmingen lijkt te zijn dat het karton blijft steken tegen de achterkant van het containerhuisje: het karton wordt er bijna horizontaal ingegooid en het vermoeden bestaat dat met name lange stukken karton de draai naar beneden soms niet goed kunnen maken. Zodoende het ontstaan van dit concept waarbij de ingooirichting van het karton verandert wordt.
Door middel van een extra opening, in de vorm van een smalle gleuf, zouden bredere stukken karton er makkelijker doorheen gegooid kunnen worden. Om mensen te stimuleren om voor grotere stukken karton de bovenste opening te gebruiken, is deze net iets breder dan de reguliere opening.
Het juiste gedrag stimuleren
Een andere manier om het probleem op te lossen, is door het juiste gedrag te stimuleren. Omdat er al vele tijdelijke interventies worden gedaan vanuit de gemeente lag de focus op het bereiken een langduriger effect. We zijn tot enkele concepten gekomen die ieder weer op een ander gedragsaspect inspeelt:
Gedrags-oplossingen
4. Projectie
Arriveren bij een container met je armen vol met afval, om op dat moment te ontdekken dat de container vol is, levert logischerwijs veel frustratie op. In ‘the heat of the moment’ is de kans vervolgens groter dat men het afval naast de container zet.
Met die reden zijn we tot een concept gekomen dat zorgt voor beter verwachtingsmanagement. Met geprojecteerd laserlicht wordt op de stoep aangegeven of de container ‘vrij’ of ‘vol’ is. De laserlamp is gekoppeld aan een sensor die deze informatie realtime doorgeeft, zodat dit altijd accuraat is.
Dit concept is in het speciaal geschikt voor containers naast hoogbouw. Doordat je de projectie vanuit je appartement kunt zien, weet je dat je niet onnodig naar beneden gaat om je afval weg te brengen.
Ook voor laagbouw is dit concept interessant: hoe verder van tevoren je weet dat de container vol zit, hoe groter de kans dat je rechtsomkeer maakt, of een stukje doorloopt naar de volgende container.
5. Verlichting
In Nederland is het ’s avonds vaak donker, vooral in de winter. En juist ‘s avonds is het moment dat mensen hun afval vaak wegbrengen. De verminderde zichtbaarheid in het donker verkleint sociale controle doordat mensen zich minder bekeken voelen. Dit zorgt er vermoedelijk voor dat het aantal bijplaatsingen in de avonduren relatief gezien groter is dan overdag.
Verlichting op de containerlocatie kan een positief verschil maken en werkt tweeledig: enerzijds is het fijn dat je extra goed ziet wanneer je je afval wegbrengt en anderzijds zorgt het ervoor dat er door de hogere zichtbaarheid een positieve druk is om het juiste gedrag te vertonen.
6. Transparantie
Op dit moment hebben bewoners het niet door zodra ze een verstopping veroorzaken. Men denkt vaak dat de container simpelweg vol zit, maar vaak ligt er een opstopping in het bovenste deel van de container aan ten grondslag.
Door te kunnen zien wat er binnenin het containerhuisje gebeurt, heeft men het sneller door wanneer er een verstopping ontstaat. De container is dan geen ‘black box’ meer. Hierdoor zal meer bewustzijn ontstaan over het negatieve effect van het inwerpen van (te) grote kartonnen dozen.
De uitvoering is relatief eenvoudig. Enkel het zijdeurtje hoeft te worden vervangen voor een transparante versie. Dit zou bijvoorbeeld van de sterke kunststof polycarbonaat kunnen zijn, zodat het zeer hufterproof is.
7. De kartonboot
Een van de oorzaken van de problematiek rondom de papiercontainers is het gebrek aan sociale controle. Fout gedrag (afval naast de container zetten, karton niet kleinscheuren) wordt op dit moment vrijwel niet gecorrigeerd. Het idee van de ‘oud papiercontainer van de zaterdag op het dorp’ was de inspiratiebron voor het concept van de kartonboot: je levert je karton in bij een boot die een vaste route aflegt en op bepaalde tijdstippen aanmeert op specifieke locaties.
Het betreft een alternatieve benadering op de inzameling van karton, waarbij meervoudige waardecreatie ontstaat: sociale controle, buurtcohesie, een gezellig praatje en vermoedelijk een zuiverdere recyclestroom.
Het vervolg
De concepten worden op dit moment in overweging genomen door de gemeente Amsterdam.
Een mogelijk vervolg zou een pilot voor één van de concepten kunnen worden, waarbij de impact gemeten wordt door het effect na implementatie te vergelijken met een groep van containers ter referentie.
Zin om ons aan het werk te zetten?
We staan te popelen om voor je aan de slag te gaan. Heb je bijvoorbeeld een (ontwerp)vraagstuk en wil je gebruikmaken van onze denktank? Laat het ons weten.
